Dấu hiệu cảm lạnh ở trẻ nhỏ: Cần nhận biết sớm để tránh biến chứng nguy hiểm

Cảm lạnh ở trẻ nhỏ dù không quá nghiêm trọng, nhưng có thể khiến trẻ khó chịu, quấy khóc, bỏ ăn, thậm chí dẫn đến biến chứng nếu không được chăm sóc đúng cách. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu cảm lạnh giúp cha mẹ chủ động xử lý, giúp con mau hồi phục và tránh những biến chứng nguy hiểm.

Cảm lạnh ở trẻ nhỏ có thể dẫn đến biến chứng

1. Cảm lạnh là gì?

Cảm lạnh là một bệnh lý hô hấp rất phổ biến ở trẻ nhỏ, thường xuất hiện vào những ngày thời tiết lạnh hoặc thay đổi đột ngột. Đây là tình trạng viêm đường hô hấp trên do virus gây ra, chủ yếu ảnh hưởng đến mũi và họng, khiến trẻ hắt hơi, sổ mũi, ho, mệt mỏi và quấy khóc.

Nguyên nhân gây bệnh thường do Rhinovirus, ngoài ra còn có thể là Adenovirus hoặc Coronavirus. Những loại virus này lây lan rất nhanh qua giọt bắn khi trẻ ho, hắt hơi, hoặc khi chạm tay vào đồ chơi, ly cốc, khăn… đã nhiễm virus. Chỉ cần một bé trong lớp bị cảm, vài ngày sau nhiều bé khác cũng có thể mắc theo, bởi virus cảm lạnh lan truyền rất mạnh trong môi trường tập thể.

Khi gặp các yếu tố bất lợi như thời tiết lạnh, độ ẩm cao, phòng kín thiếu thông thoáng hoặc trẻ ra mồ hôi rồi gặp gió, sức đề kháng của cơ thể dễ suy giảm, tạo điều kiện cho virus xâm nhập và gây bệnh. Chính vì vậy, cảm lạnh thường bùng phát vào mùa thu đông hoặc giai đoạn giao mùa, khi cơ thể trẻ phải liên tục thích nghi với sự thay đổi nhiệt độ và môi trường xung quanh

Cảm lạnh là một bệnh lý hô hấp phổ biến, thường gặp ở trẻ nhỏ khi thời tiết trở lạnh

2. Dấu hiệu cảm lạnh ở trẻ nhỏ cần nhận biết

Cảm lạnh thường khởi phát từ từ, không ồ ạt như cúm, nên đôi khi cha mẹ dễ bỏ qua. Những triệu chứng đầu tiên xuất hiện nhẹ, nhưng chỉ sau vài ngày, bé có thể mệt mỏi, quấy khóc và khó chịu hơn.

Một số dấu hiệu điển hình cha mẹ nên để ý gồm:

• Nghẹt mũi, sổ mũi, hắt hơi: Đây là biểu hiện sớm và phổ biến nhất. Ban đầu, nước mũi trong, loãng, sau vài ngày có thể trở nên đặc hơn và chuyển sang màu trắng đục. Trẻ thường phải thở bằng miệng, ngủ không yên giấc vì nghẹt mũi.
• Ho nhẹ, khàn tiếng: Virus gây kích ứng vùng họng khiến trẻ ho khan hoặc ho có đờm nhẹ, nhất là về đêm khi dịch mũi chảy xuống cổ họng.
• Sốt nhẹ: Nhiệt độ cơ thể thường chỉ ở mức dưới 38,5°C, xuất hiện trong 1 – 2 ngày đầu rồi giảm dần khi hệ miễn dịch bắt đầu kiểm soát virus.
• Đau họng, nuốt vướng: Niêm mạc họng bị viêm khiến trẻ kém ăn, quấy khóc, đôi khi than rát họng. Với những bé còn bú, mẹ có thể nhận thấy con bú ít hơn bình thường.
• Mệt mỏi, chán ăn, ngủ kém: Khi cơ thể chống lại virus, trẻ tiêu hao nhiều năng lượng hơn, dẫn đến mệt, lười vận động, hay quấy về đêm.

Thông thường, các triệu chứng cảm lạnh kéo dài khoảng 7 – 10 ngày rồi tự giảm. Nếu bé chỉ ho nhẹ, nghẹt mũi ít, vẫn bú, ăn và chơi bình thường, cha mẹ có thể chăm sóc con tại nhà. Tuy nhiên, cha mẹ cần quan sát kỹ để nhận ra sớm những dấu hiệu bất thường và đưa trẻ đi thăm khám và điều trị kịp thời.

3. Khi nào cha mẹ cần đưa trẻ đi khám

Phần lớn các trường hợp cảm lạnh ở trẻ sẽ tự khỏi sau khoảng một tuần nếu được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, cha mẹ tuyệt đối không nên chủ quan, đặc biệt khi thấy con có những dấu hiệu bất thường sau:

Khi trẻ có các dấu hiệu bất thường cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế thăm khám ngay

• Trẻ sốt cao trên 39°C, hoặc sốt không hạ sau 2 ngày dù đã hạ sốt đúng cách.
• Thở nhanh, khò khè, rút lõm ngực, hoặc nghe thấy tiếng rít khi thở.
• Mệt lả, ngủ li bì, bỏ ăn, bỏ bú hoặc quấy khóc kéo dài.
• Ho nhiều, ho kéo dài hơn 10 ngày, nước mũi đặc, chuyển sang màu vàng xanh.
• Kêu đau tai, nổi phát ban, co giật hoặc có bất kỳ biểu hiện bất thường nào khác.

Những dấu hiệu trên có thể là biểu hiện của các bệnh lý nghiêm trọng hơn như viêm phổi, viêm tai giữa, viêm họng mủ hoặc nhiễm khuẩn thứ phát. Khi đó, trẻ cần được bác sĩ thăm khám và điều trị đúng cách để tránh biến chứng nguy hiểm. Cha mẹ tuyệt đối không nên tự ý mua thuốc, đặc biệt là kháng sinh, vì việc dùng sai thuốc có thể khiến bệnh nặng hơn, làm rối loạn hệ vi sinh và gây tình trạng kháng thuốc về sau.

4. Cách chăm sóc trẻ bị cảm lạnh đúng cách tại nhà

Khi trẻ bị cảm lạnh nhẹ, phần lớn các trường hợp có thể tự khỏi sau vài ngày nếu được chăm sóc đúng cách. Lúc này, vai trò của cha mẹ vô cùng quan trọng vừa giúp con mau hồi phục vừa giúp ngăn ngừa, hạn chế bệnh lây lan sang những người thân trong gia đình. Khi trẻ bị cảm lạnh, cha mẹ nên:

• Giữ ấm cho trẻ: Đặc biệt là vùng cổ, ngực, bàn tay và bàn chân. Tuy nhiên, cha mẹ không nên ủ quá kín vì dễ khiến bé ra mồ hôi, khi gặp gió lại bị nhiễm lạnh ngược. Quần áo của trẻ nên thoáng, dễ thấm hút mồ hôi, vừa đủ ấm.
• Vệ sinh mũi họng: Cha mẹ nên vệ sinh mũi họng cho con hằng ngày bằng nước muối sinh lý 2 - 3 lần mỗi ngày để giúp làm loãng dịch nhầy, thông thoáng đường thở, giảm nghẹt mũi và ho. Nếu bé còn nhỏ, cha mẹ có thể nhỏ mũi nhẹ nhàng hoặc hút mũi bằng dụng cụ chuyên dụng để bé dễ thở hơn.
• Bổ sung đủ nước: Trong giai đoạn ốm, cơ thể trẻ dễ mất nước hơn bình thường, vì vậy cần cho trẻ uống nhiều nước ấm hoặc bú mẹ thường xuyên hơn. Việc bổ sung đủ nước không chỉ giúp làm dịu họng, giảm ho mà còn hỗ trợ cơ thể thải độc, nhanh khỏi bệnh hơn.
• Chế độ dinh dưỡng khoa học: Cha mẹ nên nấu những món ăn mềm, dễ tiêu, như cháo, súp, hoặc mì nui nấu cùng rau củ. Bổ sung thêm trái cây tươi, đặc biệt là các loại giàu vitamin C như cam, quýt, ổi… để tăng cường sức đề kháng cho bé.
• Không gian sống thoáng mát, sạch sẽ: Tránh để trẻ ở nơi gió lùa hoặc bật điều hòa quá lạnh. Nếu không khí trong phòng khô, có thể sử dụng máy tạo ẩm để giúp bé dễ thở hơn, hạn chế khô mũi và họng.
• Nghỉ ngơi hợp lý: Cha mẹ hãy cho trẻ nghỉ ngơi thật nhiều. Cơ thể bé cần thời gian để phục hồi năng lượng và chống lại virus. Trong những ngày con ốm, cha mẹ nên hạn chế cho con ra ngoài, nhất là khi trời lạnh hoặc mưa gió, để tránh tình trạng bệnh của trẻ nặng lên.

5. Cách phòng ngừa cảm lạnh cho trẻ

Để giúp con tránh cảm lạnh khi thời tiết thay đổi, cha mẹ nên chú ý những thói quen đơn giản sau:

• Tập cho trẻ rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, đặc biệt là sau khi ho, hắt hơi hoặc chơi đồ chơi
• Giữ ấm cơ thể khi trời lạnh, đặc biệt là cổ, ngực, bàn tay và bàn chân.
• Hạn chế để trẻ tiếp xúc với người đang ho, sổ mũi hoặc bị cảm.
• Cho trẻ ăn uống đủ chất, bổ sung thực phẩm giàu vitamin A, C, D và kẽm để tăng sức đề kháng.
• Khuyến khích trẻ vận động nhẹ, ngủ đủ giấc và tắm nắng buổi sáng giúp cơ thể khỏe mạnh hơn.

Cảm lạnh ở trẻ nhỏ thường không nguy hiểm, nhưng nếu cha mẹ chủ quan hoặc chăm sóc sai cách, bệnh có thể kéo dài và dẫn đến biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu cảm lạnh, chăm sóc đúng phương pháp và phòng ngừa kịp thời sẽ giúp con mau hồi phục, tăng cường sức đề kháng và luôn khỏe mạnh trong suốt mùa lạnh.

BS Hoàng Hậu
Theo Giáo dục & Cuộc sống/Giáo dục & Thời đại
Link báo gốc: https://cuocsong.giaoducthoidai.vn/dau-hieu-cam-lanh-o-tre-nho-can-nhan-biet-som-de-tranh-bien-chung-n34245.html