Chóng mặt đột ngột có phải là dấu hiệu của bệnh lý nguy hiểm?

Chóng mặt đột ngột có thể do nhiều nguyên nhân gây ra
 

Các triệu chứng xuất hiện khi bị chóng mặt đột ngột

Chóng mặt đột ngột thường kéo dài bao lâu?

Trong hầu hết các trường hợp, tình trạng chóng mặt chỉ xảy ra trong khoảng thời gian rất ngắn: từ vài phút đến vài tiếng. Trung tâm tiền đình tại vỏ não sẽ tiếp nhận thông tin và điều hòa lại hệ thống tiền đình nằm trong tai.

Tuy nhiên, nếu nguyên nhân gây chóng mặt là do tổn thương chức năng hoặc cấu trúc tiền đình, tình trạng này có thể kéo dài hơn. Đôi khi, bạn cần phải dùng thuốc can thiệp mới có thể cải thiện.

Bị chóng mặt có nguy hiểm không?

Chóng mặt đa phần là vô hại, do cơ thể ngồi ở một vị trí quá lâu, đột ngột đứng lên ngồi xuống hoặc ngẩng đầu khiến máu không kịp lưu thông. 

Tuy nhiên, nếu chóng mặt đột ngột kéo dài nhiều ngày hoặc chóng mặt kèm theo các dấu hiệu sau đây, thì có thể là vấn đề sức khỏe nghiêm trọng: 

• Mất thính lực
• Những thay đổi khác về thính giác, chẳng hạn như ù tai
• Đứng không vững hoặc cảm giác như sắp ngã 
• Khó nói
• Đau ngực
• Thay đổi tầm nhìn: nhìn mờ, nhìn một thành hai hoặc mất thị lực tạm thời
• Tê tay chân hoặc mặt 
• Buồn nôn và/hoặc nôn 
• Đau đầu bất thường hoặc dữ dội, thường không cải thiện với thuốc giảm đau 

Nguyên nhân gây chóng mặt đột ngột 

Bạn đã bao giờ tự hỏi: hay bị chóng mặt là thiếu chất gì? Chóng mặt hoa mắt là bệnh lý gì?

Việc nắm được nguyên nhân chính xác là điều vô cùng quan trọng đối với việc điều trị và chủ động dự phòng các biến chứng nguy hiểm có thể gặp phải.

Cơ chế gây chóng mặt

Chóng mặt là một rối loạn mất khả năng thăng bằng. Cảm giác thăng bằng ổn định trong cơ thể được duy trì bởi hệ thống tiền đình bao gồm: ốc tai, dây thần kinh tiền đình ốc tai (dây thần kinh số 8) và nhân tiền đình ở tiểu não. Quá trình dẫn truyền thần kinh đảm bảo cơ thể duy trì cân bằng.
  
Nếu các tác nhân khiến dẫn truyền tín hiệu bị gián đoạn, não bộ không thể tiếp nhận hoặc xử lý thông tin chính xác, đều dẫn đến tình trạng cơ thể không ổn định và chóng mặt. 

Chóng mặt đột ngột có thể xuất phát từ các vấn đề về tai, huyết áp thấp, tình trạng sức khỏe tâm thần, thuốc men và nhiều nguyên nhân khác.
 

Rối loạn tiền đình khiến cơ thể mất khả năng thăng bằng gây chóng mặt

Một số nguyên nhân gây chóng mặt

• Bệnh chóng mặt tư thế kịch phát lành tính (BPPV)

Bệnh chóng mặt tư thế kịch phát lành tính là tình trạng chóng mặt đột ngột và dữ dội. Người bệnh thường có cảm giác xung quanh quay tròn hoặc chuyển động, lắc lư; đầu choáng váng, lâng lâng kèm theo buồn nôn và nôn, xảy ra đột ngột và kéo dài chưa đầy một phút. 

Nguyên nhân gây bệnh chính là các tinh thể nằm ở tai trong di chuyển ra khỏi vị trí, gây gián đoạn quá trình truyền tải tín hiệu về vị trí và chuyển động của đầu đến não, gây ra cảm giác chóng mặt khi thay đổi tư thế đầu.

• Bệnh Meniere

Bệnh Meniere là một rối loạn tai trong có thể dẫn đến các triệu chứng nghiêm trọng như chóng mặt, ù tai và mất thính lực. Bệnh có thể do sự tích tụ dịch nội bạch huyết trong tai trong, gây ra áp lực và tổn thương các cấu trúc của tai. 

Triệu chứng của bệnh bao gồm: Chóng mặt đột ngột, ù tai, mất thính lực, cảm giác áp lực hoặc đau trong tai.

• Viêm dây thần kinh tiền đình

Sự xâm nhập và tấn công của virus ở dây thần kinh tiền đình, gây tình trạng viêm dây thần kinh tiền đình, với biểu hiện là chóng mặt đột ngột dữ dội và liên tục.

• Lo âu và căng thẳng

Khi lo âu hoặc căng thẳng, cơ thể sẽ tiết ra lượng lớn hormone adrenaline, một trong những tác nhân gây co mạch, làm tăng huyết áp và khiến tim đập nhanh, não bộ không được bơm máu có thể gây cảm giác chóng mặt.

Các vấn đề về tâm lý kéo dài có thể dẫn đến stress oxy hóa, huyết áp cao có thể gây tổn thương và biến dạng thành mạch máu.

Tổn thương này được bắt đầu bởi tình trạng chóng mặt, suy nhược thần kinh, thiểu năng tuần hoàn não và các tình trạng nghiêm trọng nguy hiểm hơn.

• Đau nửa đầu

Chứng đau nửa đầu là một rối loạn thần kinh phức tạp, nguyên nhân chính xác vẫn chưa được hiểu rõ hoàn toàn. 

Tuy nhiên, người ta cho rằng sự biến đổi trong hoạt động của não, tương tác giữa các dây thần kinh, mạch máu và hóa chất trong não đóng vai trò quan trọng. 

Các yếu tố khởi phát phổ biến của chứng đau nửa đầu bao gồm: Thay đổi nội tiết tố, căng thẳng và lo âu, thay đổi thời tiết, thực phẩm.

• Hạ huyết áp tư thế

Trong một vài trường hợp, huyết áp có thể hạ đột ngột do thay đổi tư thể, gây cảm giác chóng mặt, thậm chí ngất xỉu trong thời gian ngắn

Đôi khi nó xảy ra do tác dụng phụ của một số loại thuốc hoặc do dùng quá liều cần thiết thuốc hạ áp.

• Đột quỵ và thiểu năng tuần hoàn não

Thiểu năng tuần hoàn não là tình trạng lượng máu lên não giảm, làm giảm sự cung cấp oxy và các chất dinh dưỡng nuôi não.

Các tế bào thần kinh thiếu năng lượng để hoạt động, gây ảnh hưởng tới các hoạt động chức năng của não.

Thiếu máu nhẹ thường chỉ gây hiện tượng chóng mặt, hoa mắt, đôi khi đau đầu, suy giảm trí nhớ, giảm khả năng phân tích, kéo dài thường gây mệt mỏi, suy nhược cơ thể.

Thiếu máu nghiêm trọng gây thiếu oxy lên não, khiến các mô não không thể hoạt động thậm chí chết đi.

Vỡ mạch máu não gây tắc nghẽn, hoại tử mô não, gây nhồi máu lên não, tai biến hoặc đột quỵ do thiếu mãu não cục bộ.

Đột quỵ là biến chứng nguy hiểm, nguy cơ tử vong cao, nếu sống sót, bệnh nhân thường gặp nhiều di chứng như liệt, mất khả năng vận động các chi, mất khả năng nói chuyện hoặc tổn thương một phần chức năng thần kinh bất kỳ.

Để cải thiện các chức năng tổn thương, bệnh nhân cần tiến hành vật lý phục hồi kết hợp dùng thuốc và luyện tập trong thời gian rất dài, thậm chí không thể phục hồi.

Trong các nguyên nhân trên, thiểu năng tuần hoàn não là nguyên nhân phổ biến nhất.

Nên làm gì khi bị chóng mặt đột ngột?

Để tránh tình trạng này xuất hiện, điều quan trọng là điều trị và quản lý tốt nguyên nhân gây bệnh.

Các biện pháp điều trị bao gồm dùng thuốc điều trị triệu chứng, kiểm soát nguyên nhân, vật lý trị liệu kết hợp thay đổi thói quen sinh hoạt.

Dùng thuốc

Tùy thuộc vào nguyên nhân, một số loại thuốc được dùng gồm:

• Thuốc kháng Histamin
• Thuốc chống nôn
• Thuốc an thần
• Thuốc giảm đau
• Thuốc dự phòng đột quỵ và tai biến bao gồm: thuốc bổ não, tăng cường tuần hoàn máu não, thuốc điều trị rối loạn lipid máu, thuốc hạ áp và các thuốc điều trị bệnh tim mạch.

Liệu pháp vật lý

Một số biện pháp trị liệu được cho là có lợi cho vận động tiền đình, giảm nguy cơ chóng mặt đột ngột. 

Các bài tập được thiết kế nhằm cải thiện khả năng tự điều chỉnh thăng bằng của não bộ và khả năng thích nghi với sự thay đổi tư thế. 

Thay đổi thói quen sinh hoạt

• Hạn chế tiêu thụ caffeine, rượu và thực phẩm chứa nhiều đường có thể giúp giảm thiểu căng thẳng và giảm nguy cơ chóng mặt. 
• Tăng cường ăn nhiều rau xanh, trái cây và uống đủ nước hàng ngày. Các loại thực phẩm tốt cho não bộ và tim mạch, cải thiện tuần hoàn não như omega 3, quả việt quất, bông cải xanh…
• Đi ngủ sớm và ngủ đủ giấc
• Giảm stress bằng việc ngồi thiền, yoga hoặc hít thở sâu

Giảm chóng mặt do thiếu máu não với thuốc Hoạt huyết Đông y

Một trong những nguyên nhân gây chóng mặt đột ngột có thể là do thiếu máu lên não hay còn gọi là thiểu năng tuần hoàn não.

Đông y có bài thuốc bổ huyết, hoạt huyết, tăng cường lưu thông máu, thường được dùng trong các thể bệnh huyết hư, ứ trệ, thiểu năng tuần hoàn não với các triệu chứng mệt mỏi, đau đầu, chóng mặt, mất thăng bằng, hoa mắt, ngủ không ngon, suy giảm trí nhớ, suy nhược thần kinh…

Bài thuốc gồm 6 vị thuốc chủ về giải ách tắc, thông trệ ứ, hiệu quả với các tình trạng huyết hư, ứ trệ, thiểu năng tuần hoàn não, thiểu năng tuần hoàn ngoại vi, nghẽn mạch…

Hiện nay, bài thuốc này đã được chuyển giao sản xuất trên dây chuyền công nghệ hiện đại tại nhà máy dược phẩm hiện đại chuẩn GMP-WHO, tạo nên thuốc Hoạt Huyết Đông y dạng viên nén tiện dụng.

Thuốc Hoạt Huyết Đông y dạng viên nén hiện có bán ở hầu hết các nhà thuốc trên toàn quốc. Người bị chóng mặt do thiểu năng tuần hoàn não có thể tham khảo sử dụng.