Lợi khuẩn có tác dụng gì? Vai trò của vi sinh vật “tốt” trong cơ thể

Lợi khuẩn là một phần thiết yếu của hệ vi sinh vật đường ruột khỏe mạnh. Tuy vô hình và nhỏ bé, chúng lại giữ vai trò quan trọng trong tiêu hóa, miễn dịch và thậm chí là sức khỏe tinh thần. Vậy lợi khuẩn có tác dụng gì và khi nào nên bổ sung?

Lợi khuẩn có tác dụng gì
 

Lợi khuẩn, hay còn gọi là probiotic, là các vi sinh vật sống có lợi cho sức khỏe, đặc biệt khi được cung cấp với số lượng đầy đủ. Các chủng lợi khuẩn phổ biến thuộc các nhóm chính như Lactobacillus, Bifidobacterium, Saccharomyces... Trong điều kiện bình thường, lợi khuẩn cư trú chủ yếu ở ruột già, tạo thành một hệ sinh thái cân bằng với hại khuẩn. Cân bằng này giúp cơ thể tiêu hóa hiệu quả và tăng cường đề kháng.

Tuy nhiên, các yếu tố như kháng sinh, căng thẳng kéo dài, chế độ ăn thiếu chất xơ có thể phá vỡ sự cân bằng này, dẫn đến rối loạn tiêu hóa và nhiều hệ lụy khác.

Đây là tác dụng nổi bật của lợi khuẩn. Chúng giúp phân giải một số loại đường và chất xơ không tiêu hóa được ở ruột non, sản sinh acid lactic và các acid béo chuỗi ngắn, từ đó tạo môi trường acid nhẹ trong ruột già – điều kiện lý tưởng cho sự hấp thu khoáng chất như canxi, magie, sắt.

Bên cạnh đó, lợi khuẩn cạnh tranh vị trí bám dính trên niêm mạc ruột với hại khuẩn, hạn chế sự phát triển quá mức của vi sinh vật gây bệnh. Nhờ đó, quá trình tiêu hóa ổn định, giảm nguy cơ tiêu chảy, táo bón và đầy hơi.

Cải thiện tiêu hóa nhờ bổ sung lợi khuẩn

Khoảng 70% hệ miễn dịch của con người nằm ở đường tiêu hóa. Lợi khuẩn góp phần điều hòa hệ thống miễn dịch này bằng cách kích thích sản xuất các cytokine kháng viêm, tăng cường hoạt động của tế bào lympho và đại thực bào. Điều này đặc biệt có lợi trong việc phòng ngừa các bệnh nhiễm trùng tiêu hóa, hô hấp và dị ứng.
 

Lợi khuẩn giúp tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể

Lợi khuẩn có khả năng tạo ra các chất kháng khuẩn tự nhiên như bacteriocin, giúp ngăn chặn sự sinh sôi của nhiều loại vi khuẩn có hại như E. coli, Salmonella, Clostridium difficile. Đồng thời, bằng cách duy trì pH đường ruột ở mức acid nhẹ, lợi khuẩn tạo môi trường không thuận lợi cho hại khuẩn phát triển.

Một trong những tác dụng đã được chứng minh rõ ràng của probiotic là giúp phục hồi hệ vi sinh đường ruột bị mất cân bằng sau khi sử dụng kháng sinh. Kháng sinh không chỉ tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh mà còn loại bỏ cả lợi khuẩn tự nhiên, dẫn đến rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy, đầy hơi. Việc bổ sung lợi khuẩn trong hoặc sau khi dùng kháng sinh có thể rút ngắn thời gian rối loạn tiêu hóa và giúp phục hồi nhanh hơn.
 

Nhiều loại thuốc ảnh hưởng đến hệ vi sinh vật đường ruột

5. Hỗ trợ sức khỏe tinh thần và điều hòa cảm xúc

6. Giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột ở trẻ nhỏ

Khi nào cần bổ sung lợi khuẩn?

• Sau hoặc trong thời gian dùng kháng sinh kéo dài
• Người có biểu hiện rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy, táo bón, đầy hơi, khó tiêu
• Trẻ em biếng ăn, chậm tăng cân, tiêu hóa kém
• Người có bệnh lý viêm ruột, viêm đại tràng, hội chứng ruột kích thích
• Người có hệ miễn dịch suy giảm hoặc dễ mắc bệnh nhiễm trùng