Dấu hiệu nhiễm độc gan thường âm thầm và dễ bị bỏ qua trong giai đoạn đầu, khiến nhiều người chủ quan. Tuy nhiên, nhận biết sớm các dấu hiệu nhiễm độc gan chính là “chìa khóa” để bảo vệ lá gan trước khi quá muộn.
Làm gì khi bị nhiễm độc gan
MỤC LỤC
-
Nhiễm độc gan là gì?
-
Các loại nhiễm độc gan
-
Những dấu hiệu nhiễm độc gan
-
Nguyên nhân gây nhiễm độc gan
-
Biến chứng nếu không điều trị kịp thời
-
Điều trị nhiễm độc gan như thế nào?
-
Phòng ngừa tái phát
|
Nhiễm độc gan là gì?
Nhiễm độc gan, còn gọi là viêm gan nhiễm độc (toxic hepatitis), là tình trạng tế bào gan bị tổn thương do tiếp xúc với các chất có hại. Những chất này được gọi là độc tố gan (hepatotoxins) và có thể gây suy giảm chức năng gan, thậm chí dẫn đến suy gan trong trường hợp nặng.
Gan là một trong những cơ quan lớn nhất và quan trọng nhất của cơ thể, đóng vai trò then chốt trong nhiều quá trình sinh học, bao gồm:
-
Chuyển hóa: Chuyển hóa carbohydrate, protein, chất béo.
-
Sản xuất: Sản xuất mật (giúp tiêu hóa chất béo), protein cần thiết cho đông máu, và cholesterol.
-
Lưu trữ: Lưu trữ glycogen, vitamin và khoáng chất.
-
Giải độc: Đây là chức năng quan trọng nhất liên quan đến nhiễm độc gan. Gan xử lý và loại bỏ các chất độc hại khỏi máu, bao gồm thuốc, hóa chất, rượu và các chất thải từ quá trình trao đổi chất của cơ thể.
Khi gan phải xử lý quá nhiều độc tố hoặc tiếp xúc với những chất độc mạnh, các tế bào gan có thể bị viêm, tổn thương và chết, dẫn đến tình trạng nhiễm độc gan.
Các loại nhiễm độc gan
Nhiễm độc gan có thể được phân loại thành hai dạng chính:
-
Viêm gan nhiễm độc cấp tính: Phát triển đột ngột và ngay lập tức sau khi tiếp xúc với chất độc hại. Triệu chứng thường xuất hiện nhanh chóng.
-
Viêm gan nhiễm độc mãn tính: Diễn biến từ từ và có thể không có triệu chứng rõ ràng trong thời gian dài, nhưng tổn thương gan tích lũy theo thời gian.
Những dấu hiệu nhiễm độc gan
Những dấu hiệu nhiễm độc gan thường diễn ra âm thầm và dễ bị bỏ qua, nhưng nếu chú ý, bạn có thể nhận diện qua các biểu hiện sau:
-
Mệt mỏi kéo dài, uể oải dù ngủ đủ giấc
-
Ăn uống kém ngon, chán ăn, đầy bụng
-
Vàng da, vàng mắt nhẹ – dấu hiệu gan đang bị tổn thương
-
Hơi thở có mùi hôi, vị đắng miệng vào buổi sáng
-
Ngứa da không rõ nguyên nhân, thường tái đi tái lại
-
Nổi mụn nhọt, mẩn ngứa, đặc biệt ở vùng lưng, ngực
-
Nước tiểu sẫm màu dù uống đủ nước
-
Tiêu hóa kém, khó tiêu, hay ợ hơi, đầy hơi
-
Khó tập trung, giảm trí nhớ tạm thời
Khi xuất hiện những triệu chứng này, bạn nên đi kiểm tra chức năng gan sớm để được tư vấn và xử lý kịp thời, tránh để tình trạng nhiễm độc gan kéo dài gây tổn thương nghiêm trọng.
Nguyên nhân gây nhiễm độc gan
Nhiễm độc gan có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó phổ biến nhất là:
Lạm dụng thuốc
Sử dụng các loại thuốc giảm cân, thuốc làm đẹp da, thậm chí thuốc chữa bệnh có thể khiến gan bị quá tải “ngộ độc gan” làm suy giảm chức năng gan.
Viêm gan B, C
Khi nhiễm virus viêm gan B, virus viêm gan C nếu không được kiểm soát và điều trị hiệu quả nguy cơ biến chứng xơ gan, ung thư gan là rất cao.
Rượu và đồ uống có cồn
Lạm dụng rượu bia là nguyên nhân phổ biến gây viêm gan do rượu, xơ gan và suy gan.
Ăn nhiều chất béo, thực phẩm không đảm bảo vệ sinh
Đồ ăn nhiều dầu mỡ, đồ ăn nhanh, khó tiêu, thực phẩm bẩn không đảm bảo vệ sinh, đồ ăn bị nấm mốc…
Nguyên nhân khác
Thừa cân, béo phì, rồi loạn chuyển hóa như tiểu đường, máu nhiễm mỡ… cũng có thể gây độc cho gan.
Nguyên nhân gây nhiễm độc gan
Biến chứng nếu không điều trị kịp thời
Nếu nhiễm độc gan không được phát hiện và điều trị kịp thời, có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm:
-
Suy gan cấp tính hoặc mãn tính: Khi gan bị tổn thương nghiêm trọng và mất khả năng hoạt động.
-
Xơ gan: Mô gan bị sẹo hóa vĩnh viễn, làm suy giảm chức năng gan.
-
Ung thư gan: Đặc biệt là ung thư biểu mô tế bào gan, thường phát triển trên nền xơ gan.
-
Rối loạn đông máu: Gan sản xuất yếu tố đông máu, khi gan suy yếu dễ gây chảy máu.
-
Bệnh não gan: Các chất độc tích tụ trong máu (do gan không giải độc được) ảnh hưởng đến não, gây rối loạn ý thức, lú lẫn, hôn mê.
-
Hội chứng gan thận: Thận cũng bị ảnh hưởng do gan suy yếu.
Điều trị nhiễm độc gan như thế nào?
Điều trị nhiễm độc gan tập trung vào việc loại bỏ nguyên nhân gây độc, hỗ trợ chức năng gan và quản lý các biến chứng. Việc điều trị cần được thực hiện dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ chuyên khoa.
Ngừng tiếp xúc với chất độc
Đây là bước quan trọng nhất và bắt buộc.
Ngừng ngay lập tức việc sử dụng thuốc, thảo dược, thực phẩm chức năng nghi ngờ gây độc.
Tránh xa các hóa chất công nghiệp, môi trường ô nhiễm.
Ngừng uống rượu bia hoàn toàn.
Điều trị bằng thuốc
Tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ tổn thương gan, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc sau:
Thuốc giải độc đặc hiệu (nếu có)
N-acetylcysteine (NAC): Là thuốc giải độc hiệu quả nhất cho trường hợp nhiễm độc gan do quá liều Paracetamol.
Đối với một số chất độc khác, có thể có các thuốc giải độc đặc hiệu hoặc phương pháp loại bỏ chất độc ra khỏi cơ thể (ví dụ: than hoạt tính trong vòng vài giờ đầu).
Thuốc hỗ trợ chức năng gan
Thuốc bảo vệ tế bào gan: Một số loại thuốc hoặc chất bổ sung như silymarin (chiết xuất từ cây kế sữa), ursodeoxycholic acid (UDCA).
Vitamin và khoáng chất: Bổ sung các vitamin nhóm B, vitamin K (nếu có rối loạn đông máu) để hỗ trợ quá trình chuyển hóa và phục hồi của gan.
Thuốc chống nôn: Để giảm buồn nôn và nôn, giúp người bệnh dễ dàng ăn uống và bù nước.
Corticosteroid: Trong một số trường hợp viêm gan nhiễm độc nặng có phản ứng viêm mạnh, bác sĩ có thể cân nhắc dùng corticosteroid để giảm viêm.
Chăm sóc hỗ trợ
Nghỉ ngơi đầy đủ: Giúp gan có thời gian hồi phục.
Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Ăn uống đầy đủ, cân bằng, dễ tiêu hóa, ưu tiên thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất. Tránh các thực phẩm khó tiêu, nhiều dầu mỡ, cay nóng, thực phẩm chế biến sẵn.
Bù nước và điện giải: Quan trọng nếu có buồn nôn, nôn hoặc tiêu chảy.
Thực phẩm tốt cho gan
Sử dụng thuốc Giải Độc Gan từ thảo dược
Sau khi điều trị cấp tính nhiễm độc gan, việc chăm sóc và phục hồi chức năng gan là bước quan trọng giúp cơ thể nhanh chóng lấy lại cân bằng. Đông y có nhiều bài thuốc hỗ trợ phục hồi gan hiệu quả, được bào chế từ các thảo dược như diệp hạ châu, bạch truật, cam thảo, đương quy, đảng sâm, nhân trần, phục linh, bạch thược…
Sự phối hợp hài hòa giữa các vị thuốc giúp:
-
Tiêu độc: Thanh lọc và làm mát gan, giảm tình trạng ứ trệ và tăng khả năng thải độc tự nhiên.
-
Nhuận gan: Bảo vệ tế bào gan, hỗ trợ gan đào thải các chất cặn bã, độc tố còn sót lại sau đợt nhiễm độc cấp.
-
Kiện tỳ: Tăng cường tiêu hóa và chuyển hóa, giúp gan hoạt động trơn tru hơn, đồng thời hạn chế tái nhiễm độc từ thức ăn.
-
Tăng cường khí huyết: Bổ khí huyết, cải thiện lưu thông máu đến gan – điều cần thiết cho quá trình tái tạo và phục hồi tổn thương gan.
Hiện nay, bài thuốc đã được hiện đại hóa dưới dạng viên nén tiện lợi, sản xuất tại nhà máy đạt chuẩn GMP-WHO, giúp đảm bảo chất lượng và thuận tiện khi sử dụng lâu dài.
Phòng ngừa tái phát
Sau khi điều trị, việc phòng ngừa tái phát là rất quan trọng:
-
Tránh xa hoàn toàn chất độc đã gây hại: Đặc biệt là rượu, các loại thuốc không cần thiết, và hóa chất độc hại.
-
Cẩn trọng với thuốc và thực phẩm chức năng: Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc, thảo dược hoặc thực phẩm chức năng nào.
-
Chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh: Duy trì cân nặng hợp lý, ăn uống cân bằng, tập thể dục đều đặn để tăng cường sức khỏe tổng thể của gan.
Việc điều trị nhiễm độc gan cần sự phối hợp chặt chẽ giữa bệnh nhân và đội ngũ y tế. Đừng tự ý điều trị hay bỏ qua các triệu chứng, vì gan là một cơ quan quan trọng và tổn thương gan có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng.
Dược sĩ Thu Hà
Theo Giáo dục & Cuộc sống/Giáo dục & Thời đại
Link báo gốc: https://cuocsong.giaoducthoidai.vn/nhung-dau-hieu-nhiem-doc-gan-dung-chu-quan-n32159.html
