Sổ mũi ở trẻ sơ sinh – nguyên nhân và giải pháp làm sạch mũi

Sổ mũi là một trong những tình trạng rất thường gặp ở trẻ sơ sinh. Hệ miễn dịch của bé còn non nớt, niêm mạc mũi nhạy cảm nên sự thay đổi về thời tiết, bụi bẩn, virus hay vi khuẩn dễ dàng khiến chất nhầy tiết ra nhiều hơn. Cha mẹ cần hiểu đúng nguyên nhân và cách xử lý an toàn tại nhà để giảm khó chịu cho trẻ.

Sổ mũi là một trong những tình trạng rất thường gặp ở trẻ

Vì sao sổ mũi ở trẻ sơ sinh là tình trạng rất thường gặp?

Trẻ sơ sinh gần như nhạy cảm hơn nhiều so với trẻ lớn, đặc biệt ở hệ hô hấp. Ở những tháng đầu đời, cấu trúc mũi của bé còn rất nhỏ, hẹp và niêm mạc mũi chưa hoàn thiện. Lớp lông mũi thưa, khả năng lọc bụi kém khiến bụi bẩn, virus và vi khuẩn dễ dàng xâm nhập, gây kích ứng và dẫn đến tình trạng tiết dịch nhiều hơn bình thường. Đây là một phản xạ tự nhiên nhằm đẩy tác nhân gây hại ra ngoài nhưng lại biểu hiện thành sổ mũi ở trẻ sơ sinh khiến cha mẹ lo lắng.

Bên cạnh cấu trúc giải phẫu chưa trưởng thành, hệ miễn dịch của trẻ sơ sinh còn non yếu. Khác với người lớn, cơ thể bé chưa thể nhận diện kịp thời các tác nhân gây bệnh mới. Vì vậy chỉ một thay đổi nhỏ trong môi trường như thời tiết lạnh, phòng điều hòa, không khí quá khô, tiếp xúc với khói bụi… cũng có thể kích hoạt phản ứng tiết dịch mũi. Thậm chí khi bé đang khỏe mạnh, chỉ cần tiếp xúc với người lớn mang mầm bệnh mà không biểu hiện triệu chứng rõ ràng, bé vẫn có thể bị sổ mũi do hệ miễn dịch chưa đủ mạnh để chống lại virus hô hấp.

Sổ mũi ở trẻ sơ sinh nguyên nhân do đâu

Một nguyên nhân quan trọng khác là bé thở hoàn toàn bằng mũi trong những tháng đầu đời. Khi đường thở nhỏ và dễ bị tắc, chỉ một ít chất nhầy cũng khiến bé khó thở, dẫn đến tình trạng chảy mũi liên tục. Ngoài ra, tư thế nằm ngửa kéo dài khiến dịch nhầy khó thoát hết, dễ đọng lại trong hốc mũi và gây nghẹt nhiều hơn vào ban đêm. Sự ứ đọng này tạo cảm giác bé “bị bệnh nặng hơn vào buổi tối” nhưng thực tế là vấn đề cơ học do tư thế ngủ.

Không thể bỏ qua yếu tố môi trường sống. Trẻ sơ sinh rất nhạy cảm với chất tẩy rửa, nước hoa, mùi thuốc lá, lông thú cưng hoặc phấn hoa. Những chất kích ứng này khiến niêm mạc mũi của bé phản ứng mạnh hơn người lớn, hình thành tình trạng viêm nhẹ và tiết dịch.

Cuối cùng, vì bé chưa biết xì mũi, dịch nhầy không được tống ra ngoài hiệu quả. Đây là lý do cha mẹ cần hỗ trợ bé làm sạch mũi đúng cách. Khi được loại bỏ bụi bẩn và chất nhầy dư thừa, niêm mạc mũi thông thoáng, bé sẽ đỡ nghẹt mũi, dễ thở và ngủ ngon hơn.

Dấu hiệu giúp mẹ nhận biết sổ mũi ở trẻ sơ sinh

Trẻ sơ sinh chưa biết diễn đạt cảm giác, nhưng cha mẹ có thể nhận thấy bé bắt đầu thở khò khè, ngủ không yên, hay chạm tay lên mũi vì khó chịu. Dịch mũi ban đầu trong, loãng như nước; về sau nếu có nhiễm vi khuẩn hoặc kích ứng nặng có thể chuyển sang màu vàng hoặc xanh. Nhiều trẻ bú kém do sổ mũi, nghẹt mũi, quấy khóc về đêm, đổ nhiều mồ hôi hoặc đi kèm ho, hắt hơi.

Sổ mũi ở trẻ sơ sinh cần được chăm sóc đúng cách

Sổ mũi ở trẻ sơ sinh có nguy hiểm không?

Phần lớn trường hợp chỉ là phản ứng tự nhiên của cơ thể để chống lại tác nhân gây bệnh. Tuy nhiên, nếu không được làm sạch mũi đúng cách, dịch nhầy ứ đọng có thể lan xuống họng gây ho đờm, viêm họng, hoặc lan lên tai gây viêm tai giữa. Ở trẻ sơ sinh, đường thở còn rất nhỏ nên chỉ cần ứ ít dịch cũng gây khó thở, ảnh hưởng giấc ngủ và bú mẹ. Vì vậy việc vệ sinh mũi đúng và đều đặn rất quan trọng.

Cách chăm sóc trẻ sơ sinh bị sổ mũi tại nhà

Cha mẹ có thể duy trì độ ẩm không khí trong phòng, cho bé uống sữa (với trẻ bú mẹ thì mẹ cho bú thường xuyên hơn), giữ ấm vùng cổ – ngực – bàn chân. Khi bé nằm ngủ, có thể kê cao đầu một chút để chất nhầy dễ thoát ra ngoài hơn. Cha mẹ có thể làm sạch mũi bằng dung dịch vệ sinh mũi phù hợp cho trẻ sơ sinh, giúp loại bỏ gỉ mũi, bụi bẩn và làm thông thoáng đường thở.

Nếu bé sổ mũi trên 7 ngày, dịch mũi đặc quánh, có mùi, hoặc kèm sốt, bú kém, thở rít… cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để kiểm tra. Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc nhỏ mũi co mạch, kháng sinh cho trẻ sơ sinh vì có thể gây tác dụng phụ nguy hiểm.

Giải pháp vệ sinh mũi an toàn: chọn sản phẩm nào cho trẻ sơ sinh?

Trong chăm sóc trẻ bị sổ mũi, dung dịch vệ sinh mũi đóng vai trò quan trọng. Cha mẹ nên ưu tiên sản phẩm có cơ chế làm sạch nhẹ nhàng, giúp loại bỏ chất nhầy mà không gây kích ứng niêm mạc. Các sản phẩm có chứa nước biển kết hợp thành phần dưỡng ẩm niêm mạc mũi thường được xem là lựa chọn an toàn cho trẻ nhỏ, nhất là trẻ sơ sinh có niêm mạc mũi còn nhạy cảm.

Dung dịch vệ sinh mũi hỗ trợ giảm nghẹt mũi, sổ mũi cho bé

Dung dịch vệ sinh mũi với thành phần nước biển, kết hợp Polysorbate 80, Xylitol, D-Panthenol, Acid citric, PEG-400 và các chất ổn định giúp làm sạch nhẹ nhàng, dùng được cho trẻ em trên 3 tháng tuổi. Công thức này hỗ trợ làm sạch niêm mạc mũi, loại bỏ gỉ mũi, chất nhầy cùng bụi bẩn, tác nhân gây bệnh, gây dị ứng, hỗ trợ phòng ngừa và làm giảm nhẹ sổ mũi, giúp mũi thông thoáng. Đồng thời, dung dịch vệ sinh mũi còn giúp làm giảm cảm giác khô rát mũi – tình trạng thường gặp ở trẻ khi thời tiết hanh khô hoặc khi nằm điều hòa.

Sản phẩm có hai dạng riêng cho người lớn và trẻ em, giúp cha mẹ dễ dàng lựa chọn theo độ tuổi. Dung dịch vệ sinh mũi trẻ em được thiết kế có hương cam dễ chịu.

Cách dùng dung dịch vệ sinh mũi cho trẻ

Cha mẹ có thể xịt dung dịch vệ sinh mũi 3-5 lần/ngày vào 2 bên mũi, mỗi bên mũi xịt 1- 2 lần, tùy theo tình trạng dịch mũi. Việc vệ sinh đều đặn giúp bé ngủ ngon, bú tốt hơn và tránh biến chứng viêm đường hô hấp.

Dung dịch vệ sinh mũi cho trẻ có bán tại các nhà thuốc trên toàn quốc. Cha mẹ có thể tham khảo sử dụng cho trẻ.

DS Nguyễn Lụa
Theo Giáo dục & Cuộc sống/Giáo dục & Thời đại
Link báo gốc: https://cuocsong.giaoducthoidai.vn/so-mui-o-tre-so-sinh-nguyen-nhan-va-giai-phap-lam-sach-mui-n34482.html