Nhiều người cứ nghĩ đau đầu, mất ngủ, suy giảm trí nhớ là do căng thẳng hay tuổi tác. Nhưng ít ai ngờ, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo thiểu năng tuần hoàn não – tình trạng âm thầm mà nguy hiểm.
Tìm hiểu dấu hiệu cảnh báo thiểu năng tuần hoàn não
MỤC LỤC:
Thiểu năng tuần hoàn não là gì?
Vì sao thiểu năng tuần hoàn não gây đau đầu?
Vì sao thiểu năng tuần hoàn não gây ngủ không ngon?
Vì sao thiểu năng tuần hoàn não gây suy giảm trí nhớ?
Bị thiểu năng tuần hoàn não cần làm gì?
Thiểu năng tuần hoàn não là gì?
Thiểu năng tuần hoàn não là tình trạng lưu lượng máu đến não bị suy giảm, không đủ để cung cấp oxy và dưỡng chất cần thiết cho hoạt động của tế bào thần kinh. Đây là một vấn đề thường gặp ở người trung niên và cao tuổi, nhưng gần đây đang có xu hướng trẻ hóa do áp lực công việc, lối sống thiếu lành mạnh, ít vận động, stress kéo dài…
Nguyên nhân thường gặp gây thiểu năng tuần hoàn não gồm: xơ vữa động mạch, thoái hóa đốt sống cổ, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, thiếu máu toàn thân và một số bệnh lý tim mạch.
Ngoài ra, các yếu tố như hút thuốc lá, ít vận động, ăn uống thiếu vi chất hoặc dùng chất kích thích cũng làm tăng nguy cơ gây bệnh.
Thiểu năng tuần hoàn não là tình trạng lưu lượng máu đến não bị suy giảm
Vì sao thiểu năng tuần hoàn não gây đau đầu?
Đau đầu là một trong những triệu chứng phổ biến nhất của thiểu năng tuần hoàn não.
Khi lưu lượng máu lên não giảm, tế bào thần kinh không được cung cấp đủ oxy, dẫn đến tình trạng thiếu năng lượng, tăng sản sinh gốc tự do, kích thích các thụ thể đau trong mô não và màng não.
Đồng thời, tình trạng thiếu máu làm tăng áp lực nội sọ tạm thời, gây co mạch và tăng nhạy cảm thần kinh – tất cả những yếu tố này dẫn đến cơn đau đầu âm ỉ, kéo dài hoặc dai dẳng từng cơn.
Vị trí đau thường gặp ở vùng chẩm (sau đầu), thái dương hoặc toàn bộ vùng đầu. Cơn đau có thể kèm theo cảm giác nặng đầu, chóng mặt hoặc hoa mắt.
Vì sao thiểu năng tuần hoàn não gây ngủ không ngon?
Giấc ngủ phụ thuộc vào sự điều hòa hoạt động của các trung khu thần kinh ở vỏ não, vùng dưới đồi và thân não. Khi tuần hoàn máu não suy giảm, các vùng này bị thiếu oxy và dinh dưỡng, làm rối loạn sản xuất và hoạt động của các chất dẫn truyền thần kinh như serotonin, melatonin, GABA – những chất đóng vai trò điều hòa chu kỳ thức – ngủ.
Hệ quả là người bệnh khó đi vào giấc ngủ, ngủ chập chờn, hay thức giấc giữa đêm, ngủ không sâu và thường tỉnh dậy với cảm giác mệt mỏi, uể oải.
Ngủ không ngon, mất ngủ kéo dài không chỉ ảnh hưởng đến thể chất mà còn làm trầm trọng thêm tình trạng suy giảm nhận thức và trí nhớ.
Vì sao thiểu năng tuần hoàn não gây suy giảm trí nhớ?
Não bộ là cơ quan tiêu thụ nhiều năng lượng nhất trong cơ thể – chiếm khoảng 20% tổng lượng oxy sử dụng. Khi lưu lượng máu lên não giảm, các nơron thần kinh – đặc biệt là ở vùng hồi hải mã (hippocampus, nơi xử lý trí nhớ) – bị ảnh hưởng đầu tiên.
Thiếu oxy và dưỡng chất làm suy giảm chức năng truyền tin giữa các nơron, cản trở quá trình hình thành và lưu giữ thông tin mới Đồng thời, sự tích tụ gốc tự do và rối loạn điện sinh học trong tế bào thần kinh làm giảm khả năng tập trung, ghi nhớ và xử lý thông tin.
Người bệnh có thể gặp phải các biểu hiện như: hay quên, nhớ trước quên sau, khó tập trung, giảm hiệu suất làm việc trí óc, thậm chí lú lẫn nhẹ nếu tình trạng kéo dài.
Thiểu năng tuần hoàn não gây suy giảm trí nhớ
Bị thiểu năng tuần hoàn não cần làm gì?
1. Thay đổi lối sống
Vận động nhiều hơn
Tập luyện thường xuyên giúp thúc đẩy lưu thông máu toàn thân, trong đó có máu lên não.
Người bệnh nên lựa chọn các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, đạp xe, bơi lội… tối thiểu 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần.
Chế độ ăn uống hợp lý
Ưu tiên các thực phẩm giàu omega-3 (có trong cá hồi, cá thu, hạt lanh), rau xanh, trái cây tươi, các loại hạt.
Hạn chế thực phẩm nhiều chất béo bão hòa, đường tinh luyện, thực phẩm chế biến sẵn vì chúng có thể gây xơ vữa mạch máu và cản trở lưu thông máu não.
Hạn chế rượu bia, thuốc lá
Nicotine và cồn là những chất làm co mạch máu, giảm lượng máu nuôi não và làm trầm trọng thêm triệu chứng.
2. Kiểm soát các yếu tố nguy cơ tim mạch
Thiểu năng tuần hoàn não thường đi kèm với các bệnh lý mạn tính như tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, tiểu đường, xơ vữa động mạch… Việc kiểm soát tốt các yếu tố này sẽ giúp hạn chế tiến triển bệnh:
-
Theo dõi huyết áp, đường huyết, mỡ máu định kỳ
-
Dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ nếu có bệnh lý nền
-
Khám sức khỏe định kỳ để kịp thời điều chỉnh
3. Nghỉ ngơi hợp lý, giảm căng thẳng
Căng thẳng kéo dài làm tăng cortisol – một hormone gây co mạch, làm giảm máu đến não. Người bệnh cần:
-
Đảm bảo ngủ đủ giấc (7-8 giờ mỗi đêm)
-
Giữ nhịp sống điều độ, tránh làm việc quá sức
-
Học các kỹ thuật thư giãn như thiền, hít thở sâu, nghe nhạc nhẹ
4. Sử dụng thuốc hoạt huyết từ thảo dược tăng cường lưu thông máu
Đông y có nhiều loại thảo dược giúp bổ huyết, hoạt huyết, tăng cường lưu thông máu hiệu quả. Điển hình như Đương quy, Ích mẫu, Ngưu tất, Thục địa, Xích thược, Xuyên khung…
Từ các thảo dược này, các chuyên gia đã nghiên cứu bào chế tại nhà máy chuẩn GMP-WHO, tạo thành thuốc hoạt huyết dạng viên nén tiện sử dụng và dễ bảo quản.
Thuốc hoạt huyết từ thảo dược dùng để trị các chứng huyết hư, ứ trệ. Phòng ngừa và điều trị thiểu năng tuần hoàn não (mệt mỏi, đau đầu, chóng mặt, mất thăng bằng, hoa mắt, ngủ không ngon, suy giảm trí nhớ, suy nhược thần kinh), thiểu năng tuần hoàn ngoại vi (đau mỏi vai gáy, tê cứng cổ, đau cách hồi, đau cơ, tê bì chân tay) thể huyết ứ; rối loạn kinh nguyệt, đau bụng kinh do huyết ứ; hỗ trợ phòng ngừa và điều trị xơ vữa động mạch, bệnh mạch vành, nghẽn mạch, tai biến mạch máu não.
Thuốc hoạt huyết dạng viên nén hiện có bán ở hầu hết các nhà thuốc trên toàn quốc, người bị thiểu năng tuần hoàn não có thể tham khảo sử dụng.
Nguyễn Anh
Theo Giáo dục & Cuộc sống/Giáo dục & Thời đại