Ù tai là dấu hiệu của bệnh gì? Những nguyên nhân phổ biến

Ù tai là dấu hiệu của bệnh gì? Có nguy hiểm không?
 

Tắc nghẽn do ráy tai thường gây giảm thính giác và ù tai

Thính giác của mỗi người phụ thuộc vào hoạt động và độ nhạy của các dây thần kinh thính giác ở tai trong. Tiếp xúc với tiếng ồn lớn thường xuyên có thể khiến các sợi thần kinh này bị tổn thương và dẫn đến mất thính lực. 

Người bệnh thường có tình trạng ù tai, kèm theo giảm thính lực, nghe kém, phổ biến nhất là ở những công nhân làm việc trong nhà máy, xí nghiệp có tiếng ồn cao.

Tình trạng ù tai kèm theo giảm thính lực ở người cao tuổi cũng có thể liên quan đến sự suy yếu, lão hóa các tế bào não cũng như thần kinh thính giác.

Lão thính gặp phải ở khoảng 30% người trong độ tuổi 65-74 và 50% ở đối tượng từ 75 tuổi trở lên.

Trường hợp viêm tai giữa tái phát thường xuyên sẽ gây hình thành những vết sẹo hoặc khối u lành tính trong hòm nhĩ (phía sau màng nhĩ). Các khối u chèn ép có thể dẫn tới tình trạng mất thính lực, ù ta. 

Người bệnh thường xuất hiện các triệu chứng khác kèm theo như: cảm giác “giật giật” trong tai, hoặc là nút ráy tai đè vào màng nhĩ, hệ thống xương con của tai cũng gây ù tai.

Rối loạn tiền đình là tình trạng rối loạn tích hợp thăng bằng tại bộ máy tiền đình và thần kinh trung ương thường do dây thần kinh số 8 hoặc động mạch nuôi dưỡng não bị tổn thương.

Triệu chứng tiền đình đặc trưng là người bệnh thường có cảm giác chóng mặt, mất thăng bằng, hoa mắt, chóng mặt kèm theo ù tai và suy giảm thính giác.

Những triệu chứng này lặp đi lặp lại nhiều lần, xuất hiện đột ngột ảnh hưởng nghiêm trọng tới công việc, sinh hoạt của người bệnh.

Mặc dù rối loạn tiền đình không phải nguyên nhân gây chấn thương hay tử vong nhưng sự xuất hiện đột ngột của những cơn chóng mặt, choáng váng có thể khiến người bệnh gặp nguy hiểm, nhất là khi đang lái xe hay làm việc trên cao. 

Xốp xương tai là tình trạng xương phát triển bất thường bên trong tai, rối loạn chủ yếu xảy ra chủ yếu ở chuỗi xương con của tai giữa. Đây là nguyên nhân khá phổ biến gây mất thính giác ở người trẻ tuổi.

Tình trạng này thường gây ảnh hưởng và làm hạn chế khả năng truyền âm thanh đúng cách, dẫn đến mất thính lực và giảm khả năng nghe của người bệnh.  

Nghe kém thường đi kèm theo các triệu chứng khác như ù tai, chóng mặt, hoặc mất thăng bằng. 

Ống tai giữa của ốc tai, dây thần kinh sọ số VIII có chức năng mang tín hiệu âm thanh từ tai trong tới não. 

Hiện tượng ù tai có thể là kết quả của một tổn thương xảy ra trên dây thần kinh này, ví dụ như nhiễm virus dây thần kinh; hội chứng nén máu (gây kích ứng dây thần kinh bằng máu); khối u lành tính ở phần tiền đình của dây thần kinh, mất ngủ kéo dài dẫn đến suy nhược thần kinh …

Trong một vài trường hợp ù tai có thể xuất hiện sau xạ trị vòm họng, viêm dây thần kinh hạ thiệt, trật khớp thái dương hàm, u tuyến nước bọt mang tai chèn ép dây thần kinh tai.

Ù tai do chấn thương đầu hoặc cổ (trật khớp, thoát vị cột sống cổ, chấn thương hàm) thường có xu hướng kéo dài và ảnh hưởng nghiêm trọng hơn.

Nó kèm theo đau nhức đầu thường xuyên, khó tập trung, suy giảm trí nhớ và có khả năng dẫn tới trầm cảm.

Ù tai liên quan đến các bệnh lý mạch máu diễn ra như “nhịp điệu” đôi khi xảy ra cùng thời gian với nhịp tim. 

Người bệnh thường có cảm giác như nghe được tiếng mạch, tiếng tim đập trong tai, rất to và rất rõ, xuất phát từ các mạch máu gần tai trong.

Do đó, nếu có hiện tượng ù tai, đây có thể là dấu hiệu “chỉ điểm” của các bệnh lý mạch máu nguy hiểm như: huyết áp cao hoặc thấp, xơ cứng động mạch, thiếu máu, u mạch máu hoặc phình mạch trong hệ thống của tai…
 

Ù tai có thể là dấu hiệu của các bệnh lý mạch máu

Tác dụng phụ của thuốc

Nhiều loại thuốc có thể là tác nhân hoặc làm tăng nặng mức độ ù tai, ví dụ như: thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs), kháng sinh, các thuốc lợi tiểu, aspirin và nhóm salicylat, thuốc có chứa quinin hoặc các loại thuốc hóa trị liệu trong điều trị ung thư…
 
Tùy theo liều lượng thuốc, tác dụng phụ này có thể chỉ tạm thời hoặc vĩnh viễn.

Ù tai kéo dài có nghiêm trọng không?

Ù tai thường không phải vấn đề nghiêm trọng nếu chỉ xuất hiện tạm thời trong thời gian ngắn.

Những trường hợp ù tai liên quan tới bệnh lý mãn tính, kéo dài và không được điều trị, nó có thể gây ra những ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe tâm lý của người bệnh, bao gồm:

• Mất ngủ, mệt mỏi, căng thẳng kéo dài
• Khó chịu, lo lắng, nhạy cảm với các kích thích
• Khó tập trung làm việc và học tập
• Trầm cảm
• Suy giảm trí nhớ
• Giảm hoặc mất hoàn toàn thính giác
• Chóng mặt hoặc đau đầu

Các biện pháp khắc phục tình trạng ù tai

Có hai hình thức điều trị ù tai chính hiện nay đó là điều trị bằng thuốc, liệu pháp âm thanh, trị liệu hành vi, phẫu thuật kết hợp với cải thiện lối sống và cân bằng dinh dưỡng. 

Điều trị bằng thuốc 

Phương pháp điều trị nội khoa bao gồm việc dùng thuốc giúp bệnh nhân giảm đi sự khó chịu đối với tiếng ù và các thuốc điều trị nguyên nhân gây ra tiếng ù trong tai.

Các nhóm thuốc thường được chỉ định là: 

• Nhóm thuốc tăng cường tuần hoàn thần kinh trung ương
• Các thuốc giãn cơ trơn
• Thuốc kháng histamin
• Thuốc chống phù nề Alpha chymotrypsin
• Các thuốc ức chế thần kinh như: thuốc loại an thần, magnesi sulfat, meprobamate, barbiturate...

Liệu pháp âm thanh

Liệu pháp âm thanh là một hình thức điều trị bằng âm thanh, có vai trò giảm âm thanh gây ù (hoặc xóa ù) giúp cải thiện tình trạng ù tai.

Một số thiết bị được sử dụng trong liệu pháp âm thanh hiện nay là: Máy phát âm thanh trên bàn hoặc điện thoại thông minh; máy trợ thính và máy tạo âm thanh đeo tay.

Trị liệu hành vi

Trị liệu hành vi là một hình thức điều trị tâm lý, tập trung vào việc thay đổi những hành vi có hại và cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

Phẫu thuật

Phẫu thuật được chỉ định với mục đích nhằm loại bỏ nguyên nhân gây ù tai như u tân sinh thùy thái dương, hiện tượng ù tai đi kèm với điếc dẫn truyền hoặc các khối choán chỗ trong góc cầu tiểu não.

Phẫu thuật khoét mê nhĩ và phẫu thuật cắt dây thần kinh tiền đình sẽ được chỉ định để điều trị ù tai trên các bệnh nhân điếc tiếp nhận hoàn toàn tai cùng bên.

Các biện pháp chăm sóc hỗ trợ

Thư giãn cơ thể bằng cách tập hít thở sâu, yoga, thiền đình...

Tránh tiếp xúc với môi trường có tiếng ồn quá lớn.

Nghe các giai điệu nhẹ nhàng, du dương, âm thanh êm dịu đối với thính giác, không nên nghe nhạc quá to hay những loại nhạc mạnh như nhạc rock, opera..

Nghỉ ngơi nhiều hơn, đi ngủ sớm và ngủ đủ 6-8 tiếng mỗi ngày. Nên lựa chọn địa điểm ngủ là những nơi yên tĩnh, hạn chế tối đa tiếng ồn khi ngủ. 

Tập thể dục nhẹ nhàng 30 phút mỗi ngày để cải thiện sức khỏe tổng thể và ngăn ngừa nhiều bệnh lý.

Điều chỉnh chế độ ăn uống, duy trì một lối sống lành mạnh để giảm thiểu các vấn đề về thính giác liên quan đến tuổi tác.

Giảm ù tai, hoa mắt, chóng mặt với thuốc hoạt huyết

Ù tai trong Y học cổ truyền được mô tả là chứng “nhĩ minh, nhĩ lung”, nguyên nhân thường do khí huyết kém lưu thông, kinh mạch bị tắc nghẽn, nhất là những đường kinh đi qua tai như kinh tiểu trường, thận, tam tiêu….

Ngoài ra, nóng giận khiến Can Đởm hỏa vượng bốc lên kết hợp đàm nhiệt che lấp khiếu hay chức năng thận khí giảm cũng có thể biểu hiện ra thành tình trạng nghe kém, ù tai.

Nguyên nhân gây ù tai là do khí huyết kém, can hỏa hoặc thận hư, do vậy mà các vị được dùng thường có tác dụng bổ huyết, hoạt huyết, trục ứ và bổ can thận, giúp cho khí huyết dồi dào, lưu thông dễ dàng, cung cấp đầy đủ cho tai, làm cho chức năng của khiếu trở nên khỏe mạnh.

Đông y có bài thuốc hoạt huyết tăng cường lưu thông máu thường được dùng trong các trường hợp huyết hư ứ trệ. Người bị ù tai do tình trạng máu lưu thông kém có thể tham khảo sử dụng.