VA (Végétations Adénoides) là một phần của hệ thống bạch huyết, bao gồm một khối lympho nằm ở trần vòm mũi họng, phía sau mũi. Thông thường, VA phát triển mạnh nhất ở trẻ nhỏ 6 tháng – 4 tuổi và thoái triển từ 5-6 tuổi trở đi.
Cùng với amidan lưỡi và vòm miệng, chúng tạo thành vòng Waldeyer, tạo thành hàng rào ngay lập tức chống lại các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên và thúc đẩy khả năng miễn dịch chống lại các vi sinh vật từ bên ngoài.
Viêm VA quá phát hay viêm VA mãn tính, là tình trạng amidan bị viêm nhiễm lâu ngày và nhiều lần khiến amidan trở nên to hơn cấu trúc bình thường.
Sự quá phát của VA được chia thành 4 độ, dựa theo mức độ che lấp cửa mũi sau:
Triệu chứng viêm VA quá phát
-
Ngạt mũi kéo dài, thường nặng hơn vào ban đêm, thậm chí có thể xảy ra cả ngày
-
Tắc mũi: là triệu chứng điển hình, có thể tắc hoàn toàn phải thở bằng miệng
-
Sổ mũi cả hai bên, dịch mũi đặc và nhiều
-
Đau họng, khó nuốt
-
Ngủ ngáy, có thể ngừng thở vài giây khi ngủ
-
Nói giọng mũi
-
Thường xuyên viêm tai giữa cấp
Nguyên nhân gây viêm VA quá phát
Nhiễm trùng
Virus: Adenovirus, rhinovirus, Epstein-Barr virus... là những virus phổ biến nhất gây viêm VA.
Vi khuẩn: Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae... cũng có thể gây viêm VA.
Dị ứng: Môi trường ô nhiễm, bụi bẩn, lông động vật... có thể gây dị ứng và kích thích VA phát triển to.
Bệnh lý và các vấn đề sức khỏe
Viêm amidan: Viêm amidan mạn tính có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn và virus phát triển trong
hệ thống hô hấp, gây ra viêm VA quá phát.
Viêm họng: Tình trạng viêm họng nếu không được điều trị kịp thời có thể lan sang niêm mạc của hệ thống hô hấp trên, gây ra viêm VA quá phát.
Các vấn đề về tai mũi họng: Các tình trạng như viêm xoang, viêm tai giữa cũng có thể làm tăng nguy cơ viêm VA quá phát.
Yếu tố di truyền
-
Di truyền
-
Tiếp xúc với khói thuốc lá
-
Trẻ sử dụng núm vú giả quá nhiều
Biến chứng VA quá phát
Viêm mũi họng: Nếu không được điều trị kịp thời, vi khuẩn hoặc virus có thể lan sang mũi họng, gây viêm mũi họng mãn tính.
Viêm xoang: Vi khuẩn hoặc virus từ niêm mạc của hệ thống hô hấp có thể lan vào các túi khí ở xương khuỷu hoặc trán, gây viêm xoang.
Viêm tai giữa: Viêm VA quá phát có thể lan sang ống nối tai và họng, gây ra viêm tai giữa.
Mất ngủ: Ngạt mũi kéo dài có thể dẫn đến mất ngủ, giảm hiệu suất và mệt mỏi.
Viêm khí quản và viêm thanh quản: Tác nhân gây bệnh có thể lan ra phần niêm mạc của đường hô hấp dưới, gây ra các bệnh như viêm khí quản và viêm thanh quản.
Viêm đường ruột: Các loại vi khuẩn hoặc virus từ niêm mạc của hệ thống hô hấp có thể lan xuống dạ dày và ruột, gây ra viêm đường ruột và các vấn đề tiêu hóa.
Hạn chế sự phát triển của xương và mặt: Viêm VA nặng có thể làm cho trẻ thở bằng miệng thay vì mũi, gây ra sự không cân đối trong sự phát triển của khuôn mặt và xương hàm.
Chậm phát triển thể chất: Trẻ có thể trở nên chậm phát triển về thể chất, gặp khó khăn trong việc tăng cân và phát triển cơ bắp.
Biện pháp điều trị viêm VA quá phát
Việc điều trị viêm VA bao gồm điều trị bằng thuốc, điều trị không dùng thuốc và các biện pháp chăm sóc tại nhà.
Điều trị dùng thuốc
Một số loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị viêm VA quá phát:
-
Kháng sinh: nếu viêm VA quá phát là do vi khuẩn gây ra, thuốc kháng sinh có thể được chỉ định để giúp loại bỏ vi khuẩn và ngăn chặn sự phát triển của chúng.
-
Thuốc chống virus: Đối với các trường hợp do virus gây ra, có thể sử dụng thuốc chống virus như oseltamivir hoặc ribavirin.
-
Thuốc giảm đau và hạ sốt: Các loại thuốc giảm đau như paracetamol có thể hữu ích trong việc giảm các triệu chứng như đau và sốt.
Phẫu thuật
Nạo VA là một biện pháp can thiệp ngoại khoa thường được sử dụng khi viêm VA quá phát không đáp ứng với điều trị thuốc hoặc tái phát thường xuyên.
Quá trình nạo VA bao gồm gây tê vùng da và niêm mạc, loại bỏ các cụm viêm và dịch nhầy từ niêm mạc mũi và họng, sau đó cung cấp hướng dẫn chăm sóc sau can thiệp.
Nạo VA là một biện pháp hiệu quả giúp giảm triệu chứng và ngăn chặn sự tái phát của bệnh, nhưng cần được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ chuyên khoa.
Phương pháp không dùng thuốc
-
Xông hơi: Xông hơi với nước muối sinh lý hoặc các dung dịch chứa dầu thảo mộc có thể giúp làm sạch niêm mạc và giảm ngạt mũi.
-
Giữ ẩm: Sử dụng máy tạo ẩm trong phòng ngủ có thể giúp giữ cho không khí ẩm và giảm cảm giác khô trong mũi.
-
Uống nhiều nước: Uống đủ nước có thể giúp làm mềm và loại bỏ chất nhầy từ đường hô hấp.
-
Nghỉ ngơi đầy đủ: Giúp hỗ trợ quá trình phục hồi.
-
Rửa mũi: Sử dụng dung dịch muối sinh lý để rửa mũi có thể giúp loại bỏ chất bẩn và giảm ngạt mũi.
-
Xịt họng thảo dược: Giúp hỗ trợ giảm nhanh ngứa họng, viêm họng do viêm VA
Dung dịch xịt họng thảo dược - giải pháp giúp giảm đau họng
Để làm đau họng do viêm VA, bạn có thể tham khảo sử dụng dung dịch xịt họng thảo dược chiết xuất từ xạ can, kim ngân hoa, bạch chỉ, lá trầu không, hoàng bá, ngũ vị tử, hoa đu đủ đực, lá đào…
Dung dịch xịt họng thảo dược giúp giảm nhanh ngứa họng, viêm họng, ho, đau rát họng.
Dung dịch xịt họng thảo dược hiện có bán ở hầu hết các nhà thuốc trên toàn quốc, người bị đau họng, viêm họng có thể tham khảo sử dụng.
Dược sĩ Thu Hà
Theo Giáo dục & Cuộc sống/Giáo dục & Thời đại
Link báo gốc: https://cuocsong.giaoducthoidai.vn/viem-va-qua-phat-la-gi-trieu-chung-va-cac-bien-phap-dieu-tri-n26822.html