Chế độ ăn không lành mạnh là một trong những yếu tố hàng đầu gây tổn hại và suy giảm chức năng gan. Lưu ngay danh sách 10 loại thực phẩm gây hại cho gan để lựa chọn thực phẩm hợp lý.
Thực phẩm gây hại cho gan mà bạn cần tránh
MỤC LỤC
-
Thực phẩm gây hại cho gan như thế nào?
-
Những thực phẩm gây hại cho gan mà bạn cần tránh
-
Những thực phẩm tốt cho gan
-
Các biện pháp giải độc và bảo vệ gan
|
Thực phẩm gây hại cho gan như thế nào?
Chế độ ăn không lành mạnh là một trong những yếu tố hàng đầu gây tổn hại và suy giảm chức năng gan.
Gan là nhà máy xử lý chính của cơ thể, chịu trách nhiệm chuyển hóa chất dinh dưỡng, giải độc và sản xuất các chất cần thiết. Khi phải đối mặt với một chế độ ăn uống không khoa học, gan sẽ bị quá tải và dần dần bị tổn thương.
Chế độ ăn uống không lành mạnh và thiếu cân bằng có thể dẫn tới:
-
Gan nhiễm mỡ: Ăn nhiều đường (đặc biệt là fructose từ nước ngọt, bánh kẹo, thực phẩm chế biến sẵn), chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa (đồ chiên rán, đồ ăn nhanh, thịt đỏ, thịt chế biến sẵn) sẽ khiến gan phải làm việc quá sức để chuyển hóa các chất này. Lượng đường và chất béo dư thừa sẽ được tích trữ dưới dạng mỡ trong tế bào gan.
-
Giảm khả năng giải độc của gan: Chế độ ăn uống nhiều chất béo chuyển hóa, đường tinh luyện và các chất phụ gia, hóa chất (từ thực phẩm chế biến sẵn) buộc gan phải làm việc quá sức để giải độc. Đồng thời, thiếu hụt các chất chống oxy hóa từ rau xanh, trái cây có thể làm giảm khả năng bảo vệ gan khỏi các gốc tự do.
-
Tăng nguy cơ xơ gan và tổn thương tế bào gan: Chế độ ăn giàu rượu bia, thực phẩm chế biến sẵn, nhiều muối và đường là nguyên nhân sâu xa gây tổn thương tế bào gan.
-
Làm tăng tình trạng viêm mạn tính trong cơ thể: Thức ăn nhiều đường, nhiều dầu mỡ hoặc chứa chất phụ gia có thể kích hoạt phản ứng viêm toàn thân, trong đó có viêm ở gan. Viêm mạn tính kéo dài là “cửa ngõ” của nhiều bệnh lý gan nguy hiểm.
Những thực phẩm gây hại cho gan mà bạn cần tránh
1. Đường và đồ ngọt
Đường trong bánh ngọt, kẹo, kem, nước ngọt, trà sữa, nước ép trái cây đóng hộp, trái cây sấy... đều gây áp lực cho gan
Việc tiêu thụ quá nhiều đường tinh luyện khiến gan phải chuyển hóa lượng fructose dư thừa thành mỡ, gây ra gan nhiễm mỡ không do rượu – một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến xơ gan.
2. Sữa nguyên kem, bơ, kem
Các sản phẩm từ sữa giàu chất béo cũng có thể gây áp lực lên gan nếu dùng quá nhiều.
3. Đồ chiên rán, nhiều dầu mỡ
Thức ăn chiên ngập dầu chứa nhiều chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa, gây áp lực lớn lên gan và tăng nguy cơ rối loạn mỡ máu, viêm gan.
4. Rượu, bia và đồ uống có cồn
Gan là cơ quan chịu trách nhiệm chuyển hóa cồn. Khi uống quá nhiều rượu bia, gan sẽ bị quá tải, dẫn đến viêm gan do rượu, xơ gan và thậm chí ung thư gan.
5. Thực phẩm chế biến sẵn
Xúc xích, lạp xưởng, thịt hộp, mì gói… thường chứa nhiều muối, chất bảo quản, chất tạo màu nhân tạo – những tác nhân gây hại gan trong thời gian dài.
Thực phẩm chế biến sẵn thường chứa nhiều muối không tốt cho gan
6. Thực phẩm mốc, hỏng
Một số loại thực phẩm mốc như gạo, đậu phộng, hạt ngũ cốc… có thể chứa aflatoxin, một độc tố nguy hiểm gây tổn thương gan và tăng nguy cơ ung thư gan.
7. Nước ngọt và đồ uống có gas
Loại đồ uống này chứa nhiều đường nhân tạo, phẩm màu và hóa chất bảo quản, dễ gây rối loạn chuyển hóa và làm suy yếu chức năng gan nếu dùng thường xuyên.
8. Thức ăn nhanh (Fast food)
Hamburger, gà rán, pizza… thường chứa calo rỗng và chất béo xấu, gây tích tụ mỡ trong gan, là nguyên nhân dẫn đến gan nhiễm mỡ và viêm gan mạn tính.
9. Thực phẩm nhiều muối
Ăn mặn khiến cơ thể giữ nước, tăng gánh nặng cho gan và dễ gây tăng huyết áp, tổn thương tế bào gan.
10. Các loại thuốc và thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc
Một số loại thuốc giảm cân, tăng cơ, tăng cường sinh lý chứa các chất có thể gây độc gan khi sử dụng lâu dài hoặc không đúng liều.
Những thực phẩm tốt cho gan
Bên cạnh những thực phẩm gây hại cho gan cần tránh thì một số các thực phẩm được xem là tốt cho gan mà bạn nên tăng cường trong chế độ ăn hàng ngày như:
1. Nghệ
Nghệ chứa hoạt chất curcumin – chất chống oxy hóa mạnh giúp giảm viêm gan, hỗ trợ quá trình thải độc và tái tạo tế bào gan.
2. Tỏi
Chứa allicin và selenium, hai hợp chất giúp kích hoạt các enzyme gan có vai trò trong quá trình giải độc.
3. Cá béo
Cá hồi, cá thu, cá mòi: Giàu axit béo omega-3, giúp giảm viêm, giảm tích tụ mỡ trong gan và cải thiện men gan. Đây là nguồn protein tốt thay thế thịt đỏ.
Những thực phẩm tốt cho gan
4. Các loại hạt và quả hạch
Hạt óc chó, hạnh nhân, hạt chia, hạt lanh: Giàu axit béo omega-3, vitamin E và chất chống oxy hóa. Omega-3 giúp giảm viêm và tích tụ mỡ trong gan (đặc biệt tốt cho người gan nhiễm mỡ). Vitamin E bảo vệ tế bào gan khỏi tổn thương.
Hạt hướng dương: Là nguồn tốt của vitamin E.
5. Ngũ cốc nguyên hạt
Yến mạch, gạo lứt, quinoa, lúa mạch... giàu chất xơ, vitamin nhóm B và khoáng chất. Chất xơ giúp hỗ trợ tiêu hóa, giảm táo bón, từ đó giảm áp lực lên gan trong quá trình thải độc.
6. Các loại đậu
Đậu lăng, đậu nành, đậu đen, đậu xanh... là nguồn protein thực vật dồi dào, giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất. Chúng cung cấp các axit amin cần thiết cho quá trình giải độc của gan.
7. Rau xanh đậm
Rau cải (cải xoăn, cải bó xôi, cải xanh, bông cải xanh, bắp cải): Chứa nhiều vitamin K, chất xơ và các hợp chất thực vật hữu ích như sulforaphane và indole-3-carbinol, giúp tăng cường enzyme giải độc của gan và bảo vệ gan khỏi tổn thương.
Rau má, rau diếp cá, rau ngót, rau dền, rau muống: Có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, làm mát gan, và chứa nhiều vitamin, khoáng chất hỗ trợ chức năng gan.
Rau bina (rau chân vịt): Giàu flavonoid, một chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ gan, chống vi khuẩn và giảm viêm.
8. Trái cây
Bưởi, cam, chanh: Rất giàu vitamin C và các chất chống oxy hóa (như glutathione, naringenin), giúp kích thích sản xuất enzyme giải độc gan.
Việt quất, dâu tây, mâm xôi, nho đỏ, nho đen: Chứa nhiều chất chống oxy hóa mạnh mẽ như anthocyanin và polyphenol, giúp giảm tổn thương gan do oxy hóa, chống viêm và có thể ức chế sự phát triển của tế bào ung thư gan.
Quả bơ: Chứa nhiều chất béo lành mạnh và chất chống oxy hóa, giúp thúc đẩy sản xuất glutathione và giảm tổn thương gan.
Táo: Giàu pectin (chất xơ hòa tan), giúp làm sạch đường tiêu hóa và loại bỏ độc tố khỏi cơ thể, giảm gánh nặng cho gan.
Chuối: Cung cấp kali và chất xơ, có lợi cho quá trình đào thải độc tố và hỗ trợ hệ tiêu hóa.
9. Đồ uống
Nước lọc: Uống đủ nước giúp gan hoạt động hiệu quả hơn trong việc loại bỏ độc tố và duy trì độ ẩm cho cơ thể.
Trà xanh: Trà xanh chứa nhiều hợp chất chống oxy hóa mạnh mẽ như catechin và tannin, giúp bảo vệ gan khỏi tổn thương và cải thiện chức năng gan.
Trà thảo mộc: một số loại trà có tác dụng chống viêm, chống oxi hóa, làm dịu và cải thiện tiêu hóa, giảm nhẹ hoạt động của gan như trà gừng, trà hoa cúc, trà bạc hà,...
Các biện pháp giải độc và bảo vệ gan
Bên cạnh chế độ ăn uống thì một số các biện pháp khác cũng có vai trò quan trọng trong việc thải độc, bảo vệ gan và tăng cường chức năng gan như:
Tập thể dục đều đặn
Vận động giúp tăng cường tuần hoàn máu đến gan, hỗ trợ gan chuyển hóa chất béo và đào thải độc tố tốt hơn.
Bạn có thể thử các bài tập phù hợp như đi bộ, đạp xe, bơi lội,...
Ngủ đủ giấc và đúng giờ
Gan hoạt động mạnh nhất trong khoảng 23h–3h sáng để lọc máu và giải độc. Thức khuya khiến gan không thể thực hiện chức năng này hiệu quả.
Giảm căng thẳng, lo âu
Stress kéo dài làm tăng các gốc tự do gây hại cho gan, đồng thời khiến gan khó phục hồi nếu đang bị tổn thương.
Các biện pháp giảm căng thẳng mà bạn có thể thực hiện tại nhà như thiền, hít thở sâu, nghe nhạc nhẹ, hoặc làm những việc yêu thích.
Hạn chế dùng thuốc bừa bãi
Một số thuốc giảm đau, kháng sinh, thuốc đông y không rõ nguồn gốc có thể gây độc cho gan nếu dùng sai liều hoặc trong thời gian dài.
Sử dụng thuốc Giải Độc Gan từ thảo dược
Theo quan điểm Đông y, gan thuộc hành Mộc, đóng vai trò quan trọng trong việc tàng trữ huyết, tiết ra mật hỗ trợ tiêu hóa, đồng thời điều hòa khí huyết trong cơ thể. Vì vậy, việc thanh lọc và làm mát gan là rất cần thiết để giúp gan hoạt động hiệu quả hơn, đồng thời tăng cường sức khỏe toàn diện.
Những bài thuốc hỗ trợ giải độc gan Đông y thường là sự kết hợp của các dược liệu có vị đắng, tính mát (hàn), như bạch thược, bạch truật, diệp hạ châu, trần bì... với công dụng thanh nhiệt, giải độc, điều hòa khí huyết. Chúng không chỉ giúp tăng cường chức năng gan mà còn kích thích tái tạo tế bào gan mới, từ đó hỗ trợ đào thải độc tố và bảo vệ gan khỏi các tác nhân gây hại từ môi trường và thói quen sinh hoạt.
Ngoài ra, nhờ khả năng thanh lọc gan và tăng cường miễn dịch, bài thuốc còn hỗ trợ làm giảm các triệu chứng như mề đay, dị ứng, mụn nhọt, lở ngứa, rôm sảy, đặc biệt hiệu quả với những người suy giảm chức năng gan do sử dụng nhiều rượu bia hoặc thuốc tây y kéo dài.
Hiện nay, bài thuốc đã được phát triển và sản xuất dưới dạng viên nén tiện lợi, người bệnh gan có thể tham khảo sử dụng.
Dược sĩ Thu Hà
Theo Giáo dục & Cuộc sống/Giáo dục & Thời đại
Link báo gốc: https://cuocsong.giaoducthoidai.vn/10-loai-thuc-pham-gay-hai-cho-gan-ban-nen-tranh-cang-som-cang-tot-n31938.html