Giải đáp nhanh 9 câu hỏi thường gặp về sốt phát ban ở trẻ

Sốt phát ban ở trẻ là bệnh thường gặp, đặc biệt vào thời điểm giao mùa khi thời tiết thay đổi, độ ẩm cao, tạo điều kiện cho virus phát triển. Cha mẹ nên hiểu rõ về sốt phát ban ở trẻ để chủ động trong việc chăm sóc con.

Nên hiểu rõ về sốt phát ban ở trẻ để chủ động trong việc chăm sóc

1. Sốt phát ban ở trẻ là bệnh gì?

Sốt phát ban ở trẻ là bệnh nhiễm virus lành tính, thường gặp ở trẻ từ 6 tháng đến 3 tuổi.

Tác nhân gây bệnh chủ yếu là virus Human Herpes 6 hoặc 7 (HHV-6, HHV-7).

Bệnh đặc trưng bởi giai đoạn sốt cao kéo dài 3 - 4 ngày, sau đó ban đỏ hồng xuất hiện khi trẻ bắt đầu hạ sốt.

Các nốt ban thường nhỏ, mọc dày ở ngực, lưng rồi lan ra tay, chân, không gây ngứa và sẽ biến mất sau 2 - 3 ngày.

Dù đa phần sốt phát ban ở trẻ tự khỏi, cha mẹ vẫn cần chăm sóc đúng cách để tránh biến chứng và giúp con nhanh hồi phục.

Sốt phát ban ở trẻ là bệnh nhiễm virus lành tính

2. Nguyên nhân gây sốt phát ban ở trẻ là gì?

Sốt phát ban ở trẻ chủ yếu do Human Herpesvirus type 6 (HHV-6) - trong đó HHV-6B là chủ yếu, ít gặp hơn là HHV-7.

Đây là các virus họ Herpes, thường gây bệnh ở trẻ nhỏ khi lần đầu nhiễm.

Virus truyền qua dịch tiết đường hô hấp và nước bọt (giọt bắn, tiếp xúc gần, chia sẻ đồ ăn, cốc, đồ chơi). Nhiều trường hợp nguồn lây là người mang virus nhưng không có triệu chứng rõ rệt, nên bệnh dễ lan trong gia đình và nhà trẻ.

Sau khi virus xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp, chúng nhân lên và lan ra máu, khiến trẻ bắt đầu sốt cao.

Trong vài ngày, hệ miễn dịch của trẻ hoạt động mạnh để tiêu diệt virus, làm nhiệt độ cơ thể tăng cao.

Khi virus yếu dần và trẻ bắt đầu hạ sốt, các nốt ban đỏ hồng xuất hiện.

3. Dấu hiệu nhận biết sốt phát ban ở trẻ là gì?

Sốt phát ban ở trẻ thường bắt đầu bằng giai đoạn sốt cao đột ngột, có thể lên tới 39 - 40°C, kéo dài 3 - 4 ngày.

Trẻ vẫn tỉnh táo, chơi được, nhưng có thể quấy khóc, mệt mỏi, chán ăn. Một số bé kèm sổ mũi nhẹ hoặc ho khan thoáng qua.

Khi nhiệt độ cơ thể bắt đầu giảm, các ban đỏ hồng nhỏ sẽ xuất hiện trên ngực, bụng, lưng, sau đó lan ra tay, chân và cổ.

Ban thường không ngứa, không bong tróc, khi ấn tay vào sẽ mờ đi rồi hiện lại.

Ban tồn tại 2 - 3 ngày rồi tự biến mất mà không để lại vết thâm hay sẹo.

4. Làm sao phân biệt sốt phát ban với sởi, sốt xuất huyết?

Cha mẹ thường dễ nhầm sốt phát ban với sởi hoặc sốt xuất huyết vì đều có biểu hiện sốt và nổi ban. Tuy nhiên, có thể phân biệt dựa vào một số đặc điểm:

Ở sốt phát ban, ban chỉ xuất hiện sau khi trẻ hết sốt, còn sởi thường nổi khi trẻ vẫn đang sốt cao.

Ban của sốt phát ban có màu hồng nhạt, mịn, mọc dày ở thân rồi lan ra tứ chi, trong khi ban sởi thường đậm màu hơn, lan từ mặt xuống cổ, ngực, toàn thân, đôi khi kèm ngứa nhẹ.

Sốt xuất huyết lại khác hoàn toàn: ban có dạng chấm xuất huyết nhỏ li ti, ấn không mờ, thường xuất hiện khi trẻ sắp hoặc vừa hết sốt; đi kèm các triệu chứng như đau đầu, chảy máu cam, mệt lả, đau bụng.

Như vậy, nếu trẻ hết sốt rồi mới nổi ban, ban không ngứa, không bong tróc và trẻ vẫn tỉnh táo, rất có thể là sốt phát ban lành tính.

Nhưng nếu ban nổi khi còn sốt cao, kèm ho, sổ mũi hoặc chảy máu cam, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám ngay để loại trừ các bệnh nguy hiểm hơn như sởi hoặc sốt xuất huyết.

Ban sởi thường đậm màu hơn, ban do sốt phát ban thường có màu hồng nhạt

5. Sốt phát ban ở trẻ có lây không?

Sốt phát ban ở trẻ là bệnh truyền nhiễm có khả năng lây cao, đặc biệt trong giai đoạn ủ bệnh và khi trẻ đang sốt.

Virus có thể lan qua giọt bắn khi ho, hắt hơi hoặc qua tiếp xúc với đồ vật dính dịch tiết của người bệnh.

Vì vậy, khi con bị sốt phát ban, cha mẹ nên cho trẻ nghỉ học, hạn chế tiếp xúc với trẻ khác và giữ vệ sinh cá nhân, rửa tay thường xuyên.

6. Sốt phát ban ở trẻ bao lâu thì khỏi?

Thông thường, sốt phát ban ở trẻ là bệnh lành tính và tự khỏi sau 7 - 10 ngày tính từ khi bắt đầu sốt.

Giai đoạn sốt cao thường kéo dài 3 - 4 ngày, sau đó trẻ hạ sốt và nổi ban đỏ hồng. Các nốt ban này tồn tại khoảng 2 - 3 ngày rồi tự biến mất, không để lại sẹo hay vết thâm.

Trong suốt thời gian mắc bệnh, trẻ có thể mệt mỏi, quấy khóc, chán ăn nhẹ, nhưng nếu được nghỉ ngơi, uống đủ nước và hạ sốt đúng cách, trẻ sẽ phục hồi hoàn toàn.

Tuy nhiên, nếu trẻ có những dấu hiệu bất thường thì cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được khám và điều trị.

7. Khi nào cần đưa trẻ bị sốt phát ban đi khám bác sĩ?

Cha mẹ nên theo dõi kỹ và đưa trẻ đi khám ngay nếu có các dấu hiệu sau:

• Sốt cao trên 39°C kéo dài trên 3 ngày
• Trẻ li bì, khó đánh thức, bỏ bú hoặc bỏ ăn
• Nôn nhiều, tiêu chảy nặng
• Ban xuất hiện sớm khi còn sốt, hoặc có dấu hiệu xuất huyết dưới da
• Trẻ co giật, thở nhanh, ho nhiều hoặc khó thở

Những dấu hiệu này cảnh báo biến chứng của sốt phát ban ở trẻ, có thể là viêm phổi, viêm não hoặc mất nước nặng. Việc đưa trẻ đến cơ sở y tế sớm sẽ giúp xử trí kịp thời, tránh nguy hiểm.

8. Sốt phát ban ở trẻ có cần dùng kháng sinh không?

Không. Bởi sốt phát ban ở trẻ là bệnh do virus, nên kháng sinh hoàn toàn không có tác dụng. Việc tự ý dùng kháng sinh không chỉ không giúp khỏi bệnh mà còn làm tăng nguy cơ kháng thuốc, rối loạn tiêu hóa.

Chỉ khi bác sĩ nghi ngờ có bội nhiễm vi khuẩn (như viêm phổi, viêm tai giữa, viêm họng mủ), mới chỉ định dùng kháng sinh phù hợp.

9. Làm sao để chăm sóc và điều trị sốt phát ban ở trẻ?

Phần lớn các trường hợp sốt phát ban ở trẻ sẽ tự khỏi, tuy nhiên điều quan trọng là chăm sóc đúng cách và theo dõi sát sao.

Hạ sốt an toàn

Khi thân nhiệt trên 38,5°C, cha mẹ có thể dùng thuốc hạ sốt paracetamol theo hướng dẫn của bác sĩ, kết hợp lau người bằng nước ấm để giúp trẻ hạ nhiệt.

Bên cạnh đó, sử dụng miếng dán hạ sốt là giải pháp tiện lợi và an toàn để hỗ trợ hạ sốt.

Miếng dán chứa gel làm mát, hoạt động theo cơ chế tản nhiệt bề mặt da, giúp giảm cảm giác nóng và khó chịu trong thời gian trẻ bị sốt.

Cha mẹ có thể dán miếng hạ sốt lên trán, nách hoặc bẹn – những vùng có mạch máu lớn, giúp làm mát hiệu quả. Mỗi miếng thường có tác dụng kéo dài 6 - 8 tiếng, thậm chí đến 10 tiếng, sau đó nên thay miếng mới nếu cần.

Miếng dán hạ sốt không thay thế thuốc hạ sốt, nhưng rất hữu ích trong các trường hợp trẻ khó uống thuốc, đang ngủ hoặc chỉ sốt nhẹ. Việc kết hợp thuốc hạ sốt đúng liều, lau người bằng nước ấm và dùng miếng dán hạ sốt giúp trẻ hạ sốt nhanh hơn, dễ chịu hơn và ngủ ngon hơn.

Bổ sung nước và dinh dưỡng

Cho trẻ uống nhiều nước, sữa, nước ép trái cây, cháo loãng, canh rau. Nên chia nhỏ bữa ăn, tránh ép ăn khi trẻ mệt.

Giữ vệ sinh và không kiêng tắm

Nhiều cha mẹ kiêng tắm khi trẻ bị phát ban, nhưng thực tế nên tắm nhanh bằng nước ấm trong phòng kín gió để da sạch, tránh nhiễm khuẩn.

Nghỉ ngơi và theo dõi

Cho trẻ nghỉ ngơi nhiều, mặc quần áo cotton thoáng mát, giữ phòng thông thoáng, tránh gió lùa. Nếu trẻ vẫn sốt cao liên tục, bỏ ăn, li bì hoặc co giật, cần đưa đến cơ sở y tế ngay.

Trên đây là phần giải đáp một số thắc mắc thường gặp về sốt phát ban, đặc biệt là chỉ dẫn chi tiết sử dụng thuốc hạ sốt, miếng dán hạ sốt an toàn, cha mẹ có thể tham khảo và sử dụng cho trẻ.

Nguyễn Anh
Theo Giáo dục & Cuộc sống/Giáo dục & Thời đại
Link báo gốc: https://cuocsong.giaoducthoidai.vn/giai-dap-nhanh-9-cau-hoi-thuong-gap-ve-sot-phat-ban-o-tre-n33976.html