Huyết hư, ứ trệ – Nguyên nhân sâu xa của nhiều vấn đề sức khỏe

Trong Đông y, huyết đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc nuôi dưỡng tạng phủ và đảm bảo sức khỏe tổng thể. Khi bị huyết hư, ứ trệ, nhiều vấn đề sức khỏe sẽ xuất hiện.

Tìm hiểu huyết hư, ứ trệ gây ảnh hưởng gì
 

Dấu hiệu nhận biết huyết hư

• Da xanh xao, môi nhợt nhạt
• Tóc khô, dễ rụng, móng tay giòn
• Mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt
• Tim đập nhanh, khó ngủ hoặc ngủ chập chờn
• Phụ nữ có kinh nguyệt ít, màu nhạt, hoặc trễ kỳ kinh
• Hay hồi hộp, kém tập trung

Mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt là dấu hiệu của huyết hư

Nguyên nhân gây huyết hư

• Mất máu nhiều do rong kinh, sinh đẻ, chấn thương
• Ăn uống thiếu chất, đặc biệt là thiếu sắt, vitamin B12, acid folic – những dưỡng chất cần thiết cho việc tạo máu
• Tỳ vị hư nhược, tiêu hóa kém, không hấp thu được dinh dưỡng
• Làm việc quá sức, thức khuya kéo dài, stress, căng thẳng tinh thần
• Tuổi tác, phụ nữ sau sinh hoặc người cao tuổi có chức năng sinh huyết suy giảm
• Can huyết bất túc: Chức năng tạng can suy yếu, không tàng trữ và điều phối huyết tốt
• Khí hư sinh huyết hư: Khí yếu không sinh được huyết, hoặc huyết dễ bị thoát ra ngoài

Dấu hiệu và biểu hiện của huyết ứ trệ

• Đau âm ỉ, đau có vị trí cố định (đặc biệt vùng bụng, ngực, lưng dưới)
• Da sạm, môi thâm, quầng mắt rõ
• Kinh nguyệt màu sẫm, có cục máu đông
• Dễ xuất hiện vết bầm, vết thương lâu lành
• Tâm trạng dễ cáu gắt, nặng nề

Nguyên nhân huyết ứ trệ

• Rối loạn tuần hoàn: Máu lưu thông kém, thường gặp ở người ít vận động, cao tuổi, xơ vữa động mạch.
• Rối loạn đông máu: Dễ hình thành cục máu đông gây tắc nghẽn.
• Nội tiết rối loạn: Ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt, gây ứ huyết ở nữ.
• Khí trệ: Khí không lưu thông khiến huyết bị ứ (do căng thẳng, uất giận, ít vận động).
• Hàn tà xâm nhập: Lạnh làm co mạch, máu không thông (tắm khuya, nhiễm lạnh…).
• Huyết hư: Cơ thể yếu, không sinh đủ huyết mới, dẫn đến huyết ứ.
• Tạng phủ suy yếu: Chức năng gan, tỳ kém, ảnh hưởng lưu thông khí huyết.

Biến chứng do huyết hư ứ trệ lâu ngày

• Thiếu máu mãn tính: Gây mệt mỏi kéo dài, giảm hiệu suất lao động, kém tập trung, giảm trí nhớ.
• Rối loạn kinh nguyệt, vô sinh: Phụ nữ có thể bị kinh nguyệt không đều, đau bụng kinh kéo dài, khó thụ thai hoặc dễ sảy thai.
• Tăng nguy cơ huyết khối – tai biến mạch máu não: Huyết ứ kéo dài dễ hình thành cục máu đông, gây tắc nghẽn mạch máu não hoặc mạch vành.
• Xơ gan, suy gan: Trong Đông y, huyết hư ứ trệ có liên quan mật thiết đến chức năng Can (gan); nếu kéo dài có thể ảnh hưởng đến chuyển hóa và giải độc.
• Tê liệt, suy giảm vận động: Tuần hoàn máu kém lâu ngày dẫn đến thiếu dinh dưỡng nuôi dưỡng cơ, khớp và thần kinh ngoại biên.
• Lão hóa sớm: Da xỉn màu, khô sạm, tóc dễ rụng, móng dễ gãy, cơ thể suy yếu, giảm sức đề kháng.

Huyết hư ứ trệ dễ gây huyết khối, tăng nguy cơ tai biến mạch máu não

Giải pháp cải thiện tình trạng huyết hư ứ trệ

• Tăng cường các thực phẩm bổ huyết như: gan động vật, thịt đỏ, trứng gà, hạt sen, đậu đỏ, táo đỏ, nấm mèo, rau bó xôi…
• Ăn đúng bữa, tránh bỏ bữa sáng, hạn chế thức ăn lạnh, sống hoặc khó tiêu
• Uống đủ nước, ưu tiên nước ấm để hỗ trợ tuần hoàn máu tốt hơn
• Tránh cà phê, rượu bia, đồ cay nóng và đồ ăn chế biến sẵn nhiều dầu mỡ

• Tập luyện đều đặn giúp thúc đẩy tuần hoàn, hỗ trợ khí huyết lưu thông
• Ưu tiên các bài tập nhẹ nhàng như: yoga, đi bộ nhanh, thái cực quyền, đạp xe
• Thực hiện các bài tập hít thở sâu, dưỡng sinh để thư giãn thần kinh và tăng cường oxy cho tế bào máu
• Tránh làm việc quá sức, đặc biệt với người đang trong giai đoạn phục hồi sau ốm hoặc sau sinh

• Bổ huyết: đương quy, thục địa, bạch thược, hà thủ ô
• Hoạt huyết, tiêu ứ: xuyên khung, ích mẫu, ngưu tất
• Kiện tỳ, sinh huyết: hoàng kỳ, đảng sâm, bạch truật
• An thần, dưỡng tâm: táo nhân, viễn chí, phục thần